Psikiyatrik tanı kriterlerine göre; aşağıdakilerden birinin ya da birden fazlasının sık ortaya çıkması, konuşmanın olağan akıcılığında ve zamanlama örüntüsünde bozukluk olması durumudur. (DSM-IV)
1) Ses ve hece yinelemeleri
2) Sesleri uzatma
3) Ünlemlemeler
4) Sözcüklerin parçalanması (Örn: Bir sözcük içinde ara vermeler)
5) Duyulabilir ya da sessiz bloklar (Konuşma sırasında doldurulan ya da doldurulamayan ara vermeler)
6) Dolambaçlı yoldan konuşma (Söylenmesi sorunlu sözcüklerden kaçınmak için bu sözcüklerin yerine başka sözcükleri kullanma)
7) Sözcükleri aşırı bir fiziksel gerginlikle söyleme
8) Tek heceli sözcük yinelemeleri (Örn: Be-Be-Be-Be-Ben onu gördüm)
Çocuklarda kekemelik, eğer fiziksel bir bozukluk söz konusu değilse psikolojik kökenlidir.
Konuşma akıcılığı bozukluğu olan kekemelik okul başarısını, mesleki başarıyı ya da toplumsal iletişimi bozmaktadır. Bozukluğun şiddeti kişinin içinde bulunduğu duruma göre değişir. Stresin ve kaygının yoğun olduğu durumlarda artar. Çoğunlukla 2- 6 yaşlarında başlar,
Okul öncesi çocuklarda geçici bir kekemelik görülebilir. Çocuk konuşurken duraklar, ses ve kelime tekrarları yapar, ama kendisi bunun farkında değildir. Küçük çocuklar dili öğrenirken bu tür konuşma sorunları yaşayabilirler bu doğal bir süreçtir. Bu durum hemen kekemelik olarak nitelendirilmemelidir. Baskıda bulunulmazsa, çocuğun dikkati konuşması üzerine çekilmezse kendiliğinden düzelebilir.
Kekemeliği ortaya çıkaran nedenlerden bazıları; Çocuğun yaşadığı psikolojik sıkıntılar, hatalı anne-baba tutumları, kalıtımsal nedenler, yapısal bozukluklardır. Kekemelik, öğrenilen ya da bir direniş gibi savunma amaçlı yapılan davranış olarak da sergilenebilir.
Eğer;
Öğrencinizin konuşması ile ilgili kaygı yaşıyorsanız, Konuşmanın akıcılığı ciddi bir şekilde bozuksa, Konuşma ile ilgili kaslarda artan bir gerginlik dikkatinizi çekiyorsa,
zaman kaybetmeden öğrencinizi dil ve konuşma uzmanına yönlendirin. Odyologlar, çocuk gelişimi ve eğitimcileri, özel eğitim öğretmenleri, psikiyatristler, psikologlar ve nörologlardan destek alınabilir. Kekemeliğin erken fark edilmesiyle bu güçlüğün önüne geçmek mümkündür. Başvurabileceğiniz kurumlardan biri de ilinizdeki veya ilçenizdeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Rehberlik ve Araştırma Merkezleridir. Bu merkezler, size öğrencinizin eğitimi ve yapabilecekleriniz hakkında bilgi verip, gerekli yönlendirmeyi yapacaklardır.
NELER YAPILABİLİR?
Kekeleme davranışı gösteren öğrencinin duygusal ve sosyal açıdan sağlıklı gelişmesi tedavinin iyi sonuç vermesi ve öğrencinin akademik açıdan başarılı olabilmesi için anne, baba, sınıf öğretmeni, psikolojik danışman, özel eğitim öğretmeni ve okul yönetiminin işbirliği içinde çalışmaları gerekmektedir. Kekeme öğrencinizi sınıf arkadaşlarıyla aynı sorumlulukları taşıması gerekir. Örneğin; Öğrenciniz kekeme diye tahtaya kaldırmama ya da diğer arkadaşları tahtaya kalkıp bir şeyler anlatıyorken kekeme öğrencinizi yanınıza çağırıp ayrı anlattırmanız, sınıf içinde söz hakkı tanımamanız öğrencinizin ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir. Unutmayın, öğrencinizin konuşma sorumluluklarından kaçmasına izin vermeniz ya da sınıf içersinde küçük düşmemesi için sorumluluk almasına fırsat tanımamanız yetersizlik duygularını pekiştirecektir. Öğrenciniz sınıf önünde sunu, konuşma yapma kaygısı taşıyorsa onu kabul ettiğinizi gösteren bir konuşma yapın ve onu cesaretlendirin. Gerçekten katılmak istemiyorsa ısrar etmeyin. Bu durumla başa çıkmaya hazır olmayabilir. Olumsuz bir deneyim, utanmasına, özgüveninin sarsılmasına ve sorumluluktan kaçmasına neden olabilir. Kekeme öğrencinizin sınıf içinde söz alma sırasının kendisine gelmesini beklemesi gerginliğini artırabilir. Bekleme süresi ne kadar artarsa gerginliği ve sıkıntısı da o ölçüde artacaktır. Öğrencilerin sırasıyla konuşmalarını gerektiren etkinliklerde kekeme öğrencilere öncelik verilmelidir. Ayrıca öğrencileri belli sıra izlemeden de söz almalarını sağlayabilirsiniz. Arkadaşları alay ediyorsa sınıfta „bireysel farklılığa hoşgörüyle yaklaşma‟ konusunda birtakım etkinlikler düzenleyebilir böylece öğrencilerin her birinin kendine özgü güçlü ve güçsüz yanları olduğu ve hiç kimsenin kusursuz olmadığı gerçeğini fark etmelerini sağlayabilirsiniz. Tüm bu etkinliklerden sonra hala alay eden öğrencileriniz varsa bunlarla bireysel olarak konuşabilirsiniz. Bu konuda varsa rehber öğretmenden de yardım alabilirsiniz. Sınıfta kekemeliğin kontrolü ile ilgili güçlükler yaşayabilirsiniz ancak sınıfa daha etkin katılımını sağlamak ve çocuğa destek olmak açısından yapabileceğiniz pek çok şey vardır. Bunlar kısaca; Öğrencinizi kekeme diye damgalamayın, bu konuda konuşmak istiyorsa onunla konuşun, onu kabul ettiğinizi hissettirin. Öğrencinizin konuşması üzerine aşırı titizlik göstermeyin. Onu sakin bir şekilde dinleyin. Onunla konuşurken kullandığınız ses tonunuza dikkat edin, bazen kelimelerle ifade etmediğimiz duyguları ses tonumuz ele verir. Konuşmasını durdurup tekrar başlamasını istemeyin. Öğrenciniz konuşurken onun dudak hareketlerine değil, gözlerinin içine bakın. Öğrencinizden yapamayacağı şeyler beklemeyin. Öğrenci konuşmak istemezse kesinlikle zorlanmamalıdır. Konuşurken çocuğun sözü kesilmemeli, sabırsız davranışlar gösterilmemelidir. Yarım kalan cümleleri tamamlanmamalıdır. Cevabı uzun olan sorular sormak öğrencinin kaygısını arttıracağından, kısa ve net cevaplı sorular sormak daha faydalı olacaktır. „‟Yavaş ol, rahatla, konuşmadan önce derin bir nefes al, konuşmadan önce düşün‟‟ gibi önerilerden uzak durun. Bu uyarılar onun dikkatini konuşması üzerine toplamasına neden olacağından yapıcı değildir, kaygıyı artırabilir. Okul içinde folklor, bando çalışmaları, koro çalışmaları gibi etkinliklere teşvik edilmesi kendini ifade edebilmesi adına önemlidir.
Okulda ve sınıfta sergilenen olumlu yaklaşım biçimlerinin evde de hayata geçirilmesi için aileyle işbirliği yapın. Konuyla ilgili varsa okul rehber öğretmeninden yardım isteyebilirsiniz. Yoksa il/ilçenizdeki Rehberlik Araştırma Merkezine başvurabilirsiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder